Top 10 sàn giao dịch phi tập trung (DEX) năm 2024
Nguồn: Adobe/Tierney
Nếu bạn đã từng tham gia giao dịch tiền điện tử, có lẽ bạn cũng đã sử dụng các sàn giao dịch tập trung như Binance hay Bitfinex. Đến thời điểm hiện tại, việc sử dụng một sàn giao dịch phi tập trung (decentralized exchange – gọi tắt là DEX) không phải là lựa chọn đầu tiên đối với đa số mọi người.
Tuy nhiên, năm 2024 tiếp tục là năm chứng kiến sự trỗi dậy của lĩnh vực tài chính phi tập trung, khi thế giới ngày càng tiến gần hơn đến việc áp dụng phi tập trung hóa vào nhiều ngành công nghiệp.
Vấn đề chính với các sàn giao dịch tập trung (centralized exchanges) là chúng được quản lý bởi một bên thẩm quyền trung tâm – một công ty kiểm soát mọi khoản tiền và dữ liệu của bạn giống như một ngân hàng truyền thống.
Bên cạnh đó, các sàn giao dịch tập trung thường sử dụng mô hình sổ lệnh mà bạn sẽ thấy trong các sàn giao dịch chứng khoán truyền thống, với danh sách các lệnh đặt mua và bán.
Mô hình sổ lệnh truyền thống được sử dụng bởi sàn giao dịch Kucoin.
Các sàn giao dịch này đóng vai trò như là bên giám sát, nắm giữ tài sản với tư cách nhà tạo lập thị trường và tìm kiếm những người sẵn sàng bán tài sản cho người mua. Lưu ký tài sản, niêm yết tài sản, thanh khoản, hay đảm nhận vai trò của cả một trụ sở chính, ban giám đốc và thực hiện các giao dịch tập trung là tất cả những tính năng của một sàn giao dịch tập trung.
May mắn thay, tất cả điều này đều có thể được phân cấp, phân quyền và đó là điều mà các sàn giao dịch phi tập trung đang hướng tới: nền tảng giao dịch ngang hàng (peer-to-peer – gọi tắt là P2P) hoàn toàn được quản lý bởi phần mềm và tất cả người dùng, thay vì quyền lực rơi hết vào các bên thứ ba.
Trên các sàn giao dịch phi tập trung, bạn chỉ cần kết nối ví tiền điện tử của mình, chẳng hạn như ví MetaMask, và thế là bạn đã có thể bắt đầu giao dịch trực tiếp từ đó.
Các giao dịch sẽ trở nên riêng tư, đơn giản, thuận tiện và nhanh chóng hơn bao giờ hết, đồng thời bạn không phải trải qua các quy trình tẻ nhạt như thiết lập tài khoản ngân hàng hay tài khoản giao dịch, và có thể xâm phạm quyền riêng tư của bạn với những khảo sát Nhận biết khách hàng (Know-Your-Customer – KYC) thông qua việc thu thập, xác minh danh tính, địa chỉ nhà, thu nhập… của người dùng.
Trong hướng dẫn này, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về các sàn giao dịch phi tập trung hàng đầu hiện nay. Nhưng trước hết, cùng nhìn lại quá trình ra đời và phát triển của những sàn giao dịch phi tập trung.
Sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển của các sàn giao dịch phi tập trung
Các sàn giao dịch phi tập trung đầu tiên có hiệu suất hoạt động rất kém. Khởi đầu với các công ty như Bisq cho phép người dùng có thể tìm thấy nhau ngoài chuỗi, và tạo các giao dịch P2P. Vào năm 2016, EtherDelta bắt đầu thực hiện ý tưởng về một DEX tiên tiến hơn.
Nền tảng này đã sử dụng hợp đồng thông minh (smart contract) để quản lý ví giao dịch theo mô hình sổ lệnh truyền thống. Tuy nhiên, mô hình này lại không tương thích với Ethereum, thiếu tính thanh khoản và có trải nghiệm người dùng khá phức tạp.
EtherDelta
Vào năm 2018, một thế hệ mới của các sàn giao dịch phi tập trung đã xuất hiện. Chúng sử dụng nhà tạo lập thị trường tự động, việc định giá tài sản được quyết định bởi các giao thức blockchain permissionless và “bể” thanh khoản (liquidity pool) thay vì bởi người mua và người bán. Đến vài năm trở lại đây, các sàn giao dịch phi tập trung đã trở nên vô cùng phổ biến.
10 sàn giao dịch phi tập trung hàng đầu được đề cập trong bài viết này phần lớn được chọn dựa trên khối lượng thị trường ấn tượng – một trong các thước đo khách quan chính. Ngoại lệ duy nhất là sàn Bisq – được chọn vì các giá trị mà nó mang lại cho thế giới tài chính phi tập trung.
Các sàn giao dịch này cũng được sắp xếp theo thứ tự khối lượng giao dịch thị trường cao đến thấp tại thời điểm viết bài, ngoại trừ Bisq. Qua đó chúng tôi hy vọng sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn tổng quan về các sàn giao dịch phi tập trung hiện có, làm cơ sở để chọn ra DEX phù hợp nhất cho bản thân.
Top 10 sàn giao dịch phi tập trung hàng đầu 2024
1. Uniswap
Khi ra mắt lần đầu tiên vào năm 2018, Uniswap đã đem lại một cuộc cách mạng. Việc bạn có thể hoán đổi token ERC20 trên mạng Ethereum mà không cần sổ lệnh (order book) là một điều cực kỳ ấn tượng và tuyệt vời vào thời điểm đó.
Thay vì sổ lệnh, Uniswap đã sử dụng các hợp đồng thông minh, cho phép người dùng giao dịch với nhau mà không cần qua các bên trung gian, khiến nó trở nên phi tập trung và ngang hàng.
Uniswap đã sử dụng các bể thanh khoản đột phá để tạo ra các tài sản cần thiết cho các giao dịch hoán đổi. Người dùng có thể thêm cặp như ETH/DAI chẳng hạn, để thêm vào bể thanh khoản. Đổi lại, người dùng sẽ nhận được một tỷ lệ phần trăm nhỏ khi tài sản từ bể đó được sử dụng. Giá cả sẽ được xác định bởi số lượng tài sản còn lại ở trong bể thanh khoản.
Giao diện của Uniswap cũng là một trong những điều tuyệt vời và ấn tượng của nền tảng này. Bạn có thể nhanh chóng liên kết Uniswap với ví tiền điện tử MetaMask và bắt đầu mua các token. Nó đơn giản, hiệu quả và quan trọng nhất là hoàn toàn phi tập trung. Sau bao năm kể từ thời điểm ra mắt, Uniswap vẫn đang là công ty hàng đầu trong lĩnh vực tài chính phi tập trung.
Mục tiêu dài hạn của Uniswap là để tất cả người dùng – giống như bạn, xử lý việc quản trị sàn giao dịch. Điều này có nghĩa là người dùng sẽ giúp ích cho tương lai của sàn giao dịch bằng cách bỏ phiếu nếu họ đã stake mã token của Uniswap.
Kể từ đó, nhiều sàn giao dịch đã bắt đầu sao chép mô hình của Uniswap vì sự thành công ấn tượng của nó – đồng thời đây cũng là nền tảng mã nguồn mở.
Uniswap V3 gần đây cũng đã được ra mắt, đem tới các cải thiện đáng kể về hiệu quả sử dụng vốn, thực thi và cơ sở hạ tầng của Uniswap. Giao thức Uniswap đang không ngừng phát triển, vì vậy mặc dù các giao thức khác có giao diện và tính năng tương tự đã thách thức Uniswap, đội ngũ Uniswap vẫn cố gắng giữ cho nền tảng của họ luôn thu hút và đem lại nhiều tiện ích cho người dùng.
2. MDEX
Mặc dù mức phí gas trên chuỗi khối Ethereum sẽ sớm giảm, nhưng MDEX hiện đã vượt qua Uniswap về khối lượng vốn hóa thị trường khi tính cả khối lượng vốn hóa thị trường của MDEX và MDEX (BSC). MDEX đã mạnh mẽ tuyên bố mình đã là hệ sinh thái DeFi lớn nhất thế giới hiện nay.
Mặc dù chỉ mới chính thức ra mắt từ tháng 1 năm 2021, và MDEX (BSC) ra mắt vào tháng 4 năm 2021; MDEX có lẽ đã trở thành một trong những sàn giao dịch phi tập trung lớn nhất thế giới hiện nay. Cả hai chuỗi khối của nền tảng này đều có vốn hóa thị trường hơn 1 tỷ đô la.
MDEX hoàn toàn có thể đứng đầu trong danh sách này, vì thành công của nó trong một khoảng thời gian ngắn như vậy là vô cùng ấn tượng. Nhưng Uniswap vẫn được đánh giá cao hơn vì nó có tầm ảnh hưởng lớn và vẫn giữ vị thế quan trọng trong lĩnh vực tài chính phi tập trung.
Người dùng có thể cảm thấy khó chịu khi biết MDEX được tạo bởi Huobi, một công ty tập trung, trong khi Uniswap hoàn toàn là phi tập trung từ lúc khởi điểm và không có đợt chào bán ICO nào cả.
Trang chủ của MDEX cũng đem lại cảm giác như một sàn giao dịch tập trung, với các biểu đồ và con số tràn ngập giao diện.
Điều này cũng không tệ vì nó mang lại cho người dùng sự tương tác năng động. Nếu bạn cảm thấy thoải mái hơn với việc những con số được hiển thị cho bạn ngay lập tức, thay vì giao diện “yên bình” của Uniswap, thì MDEX sẽ phù hợp cho bạn. Tính năng hoán đổi cũng được thể hiện trực quan như của Uniswap, với các tùy chọn như pool, thanh khoản và giao dịch ở trên cùng.
3. SushiSwap
SushiSwap là cái tên đứng đầu danh sách các sàn giao dịch phi tập trung theo chủ đề ẩm thực! Trong nhiều trường hợp, SushiSwap có nhiều điểm chung với sàn Uniswap vì thực ra nó là một nhánh của Uniswap.
SushiSwap là sàn gây tranh cãi nhất trong cộng đồng các nhà đầu tư crypto, khi là nguyên nhân “Cuộc tấn công ma cà rồng” (Vampire Attack) vào Uniswap, làm cạn kiệt thanh khoản của sàn này. Vampire Attack có thể hiểu đơn giản là việc SushiSwap đưa ra những chiến lược khuyến khích khéo léo khác nhau để tạo động lực cho người dùng trên Uniswap chuyển sang nền tảng của họ.
Và chỉ trong vòng hai tuần, hơn 1 tỷ USD tiền điện tử của Uniswap đã bị bòn rút! Trong một sự kiện scandal khác, một nhà sáng lập giấu tên còn lấy ra 14 triệu USD, nhưng sau đó hối hận và bỏ lại vào.
Ngay cả với tất cả những điều này, SushiSwap hiện vẫn đang là một trong những sàn giao dịch phi tập trung hàng đầu thế giới hiện nay.
Việc phân phối phần thưởng hoặc tiền lãi mà các bên liên quan kiếm được khi đóng góp vào bể thanh khoản được điều chỉnh để những người nắm giữ ít cũng nhận được đền bù xứng đáng, chứ không chỉ cho những người stake nhiều. Ngoài ra còn có cả những phần thưởng thú vị theo chủ đề sushi.
Giao diện hoán đổi của SushiSwap hiện đại hơn nhiều so với Uniswap và giao dịch cũng dễ dàng hơn. Giống như một bản sao của Uniswap V2, bạn có thể tìm thấy tất cả các tùy chọn khác nhau ở trên cùng, từ pool, yield, đến phân tích dự án… Nếu bạn bỏ qua những tranh cãi và muốn nhận các phần thưởng staking hấp dẫn, thì SushiSwap là một sàn giao dịch phi tập trung tuyệt vời để bạn sử dụng.
4. BurgerSwap
Giống như Uniswap và SushiSwap, BurgerSwap cũng cung cấp tính năng hoán đổi và tỷ lệ phần trăm lợi nhuận từ bể thanh khoản. Điều khiến BurgerSwap trở nên khác biệt là phần thưởng nó mang lại khi người dùng tham gia hệ thống quản trị.
Điều này có nghĩa là nếu bạn là người bỏ phiếu tích cực vào việc giao thức sẽ hướng tới trong tương lai, thì bạn sẽ được BurgerSwap thưởng các BURGER (không phải bánh mì kẹp thịt theo nghĩa đen đâu nhé). Điểm ăn tiền chính của nền tảng này là mức độ “dân chủ hóa” của nó.
Ngoài ra, thực tế là BurgerSwap nằm trên Binance Smart Chain (BSC) chứ không phải trên chuỗi khối Ethereum, tức có nghĩa là BurgerSwap sẽ có cả Bitcoin, ETH , BCH và XRP dưới dạng token BEP-20.
Mặc dù trông không hiện đại như SushiSwap, nhưng Burgerswap nhìn chung cũng có trải nghiệm thân thiện như Uniswap. Nó mặc định ở chế độ tối và các tùy chọn ở phía bên trái được hiển thị rõ ràng, từ hoán đổi, thanh khoản đến các tính năng quản trị.
Các trang mạng xã hội cũng được cung cấp. Nếu bạn đang tìm kiếm tiền điện tử ngoài Ethereum và một sàn giao dịch chú trọng nhiều vào hệ thống quản trị, thì BurgerSwap có thể là DEX thích hợp nhất cho bạn.
5. PancakeSwap
Sàn PancakeSwap đem lại cảm giác thú vị nhất so với bất kỳ sàn giao dịch phi tập trung nào trong danh sách này. Trên trang chủ của PancakeSwap, bạn có rất nhiều lựa chọn như farming, staking và xổ số giữa một giao diện lấp lánh với bánh kếp.
Thiết kế rất dễ thương và có phần kỳ quặc, với logo của sàn là một chiếc bánh kếp nhân hóa có tai. Nhiều trang sử dụng hình ảnh chiếc chảo có thể lật tới bảy chiếc bánh kếp một cách hoàn hảo lên đĩa, có lẽ để mang đến cho bạn một phép ẩn dụ về một giao dịch hoán đổi coin hoàn hảo!
Mặc dù 10 triệu USD mà sàn DEX này nhận được từ Binance có thể khiến những người theo chủ nghĩa phi tập trung cảm thấy bồn chồn, các nhà phát triển của PancakeSwap đều đang ẩn danh. Điều này có thể khiến nhiều người dùng có phần lo lắng hoặc liên tưởng đến Satoshi.
Tuy nhiên, sàn giao dịch này đã được kiểm tra bởi Certik và có thể đảm bảo uy tín. PancakeSwap cũng hoạt động dựa trên giao thức bể thanh khoản tương tự như các sàn giao dịch tiền điện tử phi tập trung khác.
Với việc PancakeSwap V2 đạt được thành công như đội ngũ dự án đã hình dung, PancakeSwap sẽ tiếp tục thu hút những người đang tìm kiếm một sàn giao dịch tuyệt vời dưới nền tảng này.
6. JustSwap
JustSwap là sàn được hỗ trợ bởi chuỗi khối TRON và sử dụng token TRC-20 để thực hiện các giao dịch hoán đổi DeFi. Bạn có thể dễ dàng hoán đổi mã thông báo TRC-20 để lấy các cặp token khác trên chuỗi khối TRON.
Không giống như các ứng dụng khác, JustSwap không có nhiều tính năng tiện ích đa dạng. Vì giao thức là mới nên nó hiện chưa có các tính năng stake hoặc phần thưởng.
JustSwap vẫn là sàn giao dịch chính mà bạn có thể sử dụng token TRC-20 của mình, và là một lựa chọn thuận tiện đối với một số người. Hiện tại, chuỗi khối TRON nhanh hơn và rẻ hơn đáng kể so với chuỗi khối Ethereum, giúp giao dịch trở nên thuận tiện hơn rất nhiều.
Vì vậy, nếu bạn có nhiều tiền trên mạng TRC-20 hoặc chỉ muốn thử xem giao dịch trên một nền tảng không dựa trên Ethereum sẽ như thế nào, thì JustSwap chính xác là thứ bạn đang tìm kiếm.
7. Bisq
Bisq tự hào là một tổ chức tự trị phi tập trung (Decentralized Autonomous Organization – DAO) hàng đầu, chạy trên các quy tắc được vi tính hóa. Các quy tắc đó không được điều hành bởi một công ty với ban giám đốc hoặc thậm chí là các tổ chức phi lợi nhuận, vì ngay cả các tổ chức phi lợi nhuận cũng là các tổ chức tập trung. Bisq chỉ là phần mềm và các quy tắc hoàn toàn được điều chỉnh bởi phần mềm.
Nền tảng này cho phép bạn mua Bitcoin (BTC), Litecoin (LTC), Ether (ETH) bằng tất cả các loại tiền pháp định như Đô la Úc (AUD), Đô la Mỹ (USD) hay Euro (EU)…
Bisq lọt vào trong danh sách này vì có thể giao dịch Bitcoin và các loại tiền điện tử thay thế khác bằng tiền pháp định theo cách riêng tư, bảo mật và an toàn – những giá trị mà sự phi tập trung hóa muốn đem lại.
Mặc dù khá dễ sử dụng và có thiết kế đơn giản, hiện đại, nhưng người dùng mới có thể khó làm quen hơn một chút. Ví dụ điển hình như là bạn phải tải phần mềm này về để có thể sử dụng chứ nó không hiển thị sẵn khi tìm kiếm trên mạng.
Điểm cộng là Bisq cung cấp rất nhiều video hướng dẫn cho người dùng để họ có thể tiếp cận được sàn giao dịch này.
Nếu xếp hạng các sàn giao dịch dựa trên giá trị phân cấp, quyền riêng tư và độ tin cậy, thì Bisq chắc chắn sẽ đứng đầu danh sách này.
8. OpenOcean
OpenOcean lọt vào danh sách này với tư cách là tổ hợp DEX (DEX Aggregator) hàng đầu. Nó tổng hợp một số sàn giao dịch phi tập trung hàng đầu, ngay cả các sàn đã nhắc đến ở trên như SushiSwap và Uniswap, đồng thời cố gắng cung cấp cho bạn mức giá tốt nhất có thể cho loại tiền điện tử bạn đã chọn từ nhiều ứng dụng phi tập trung.
Nền tảng này cam kết với chính sách “không tính thêm phí” không tính phí giao thức và thậm chí có các biện pháp để bảo vệ người dùng nếu giá tài sản tăng hoặc giảm. Phiên bản PRO cho phép người dùng có thể tận dụng lợi thế thị trường thông qua các công cụ giao dịch hỗ trợ như biểu đồ nến, cài đặt lãi lỗ, lệnh giới hạn…
Nếu có một mã thông báo cụ thể mà bạn đang tìm kiếm và muốn xem sàn giao dịch phi tập trung nào đang mang lại các ưu đãi tốt nhất, thì Open Ocean có thể là nền tảng mà bạn nên lựa chọn. Tuy nhiên, nếu bạn đang tìm kiếm một sàn giao dịch phi tập trung thuần túy, thì OpenOcean hầu như sẽ không phù hợp với bạn.
9. 1inch Exchange
Tương tự OpenOcean, 1inch cũng là công cụ tổ hợp DEX khác trong danh sách này. DEX này sử dụng các giao thức thanh khoản để tạo thuận lợi cho giao dịch và xây dựng giao thức dựa trên thuật toán.
Nếu bạn lo lắng rằng một đồng Oasis có thể có giá thấp hơn một đồng Uniswap, thì DEX Aggregator như 1inch sẽ giúp bạn giải quyết vấn đề này. Nền tảng này cũng hoạt động trên Binance Smart Chain và Binance, cho phép nhà đầu tư đa dạng hóa các tùy chọn giao dịch.
Với token quản trị vừa ra mắt vào tháng 12 năm 2020, 1inch có vẻ sẽ tạo nên làn sóng như một phần của hệ sinh thái DeFi.
10. HoneySwap
Honeyswap giống như Uniswap, ngoại trừ việc nó được cơ cấu lại xung quanh các cặp giao dịch xDai (Native Token của xDai Chain). Hiện tại, hầu như không có bất kỳ sàn giao dịch phi tập trung nào cung cấp xDai.
Nếu bạn đã có sở thích với stablecoin thì Honeyswap có thể là nơi phù hợp cho bạn. Sàn giao dịch có hỗ trợ “Canh tác lợi nhuận” (Yield Farming), giúp nhà đầu tư để chuyển mã thông báo ERC-20 sang mạng xDai và cho phép đổi tiền pháp định lấy xDai.
Honeyswap không muốn dừng lại ở việc chỉ là một bản sao của sàn Uniswap, mà nó đang tìm cách trở thành một thành tố quan trọng của hệ sinh thái tài chính phi tập trung.
Kết luận
Mặc dù các sàn giao dịch trên đã đủ để giúp bạn bắt đầu bước chân vào thế giới tài chính phi tập trung, nhưng toàn bộ không gian phi tập trung vẫn còn mới và có rất nhiều điều thú vị để cho bạn khám phá. Nhiều trong số các sàn giao dịch phi tập trung này là mã nguồn mở, khiến người dùng tin tưởng vào các giao thức ngang hàng.
Với rất nhiều dự án sắp ra mắt và mức độ phổ biến ngày càng tăng, chúng ta có thể sống trong một thế giới tài chính phi tập trung sớm hơn rất nhiều so với dự đoán của nhiều người.