Web3 là gì? Các thông tin cần biết về Web 3.0
Thuật ngữ Web3 chắc hẳn đã quá quen thuộc với chúng ta trong những năm gần đây, đặc biệt là đối với những người thích công nghệ blockchain.
Web3 là một khái niệm mới được xây dựng dựa trên blockchain nhằm mục đích thay thế các web trước đó bằng một phiên bản mà người dùng cuối có nhiều quyền tự chủ hơn. Web 3 cho phép người dù sở hữu và kiểm soát dữ liệu trực tuyến bằng cách sử dụng công nghệ Blockchain thông qua các hợp đồng thông minh.
Web3 là gì?
Thuật ngữ Web3 đề cập đến web phi tập trung dựa trên công nghệ blockchain, nơi người dùng có toàn quyền kiểm soát thông tin của họ thay vì phải chịu sự quản lý của các công ty hay tập đoàn như trước đây.
Trong thế giới web3 thì việc tiết lộ danh tính hay gần như ẩn là là quyền lựa chọn của người dùng.
Các ý tưởng cốt lõi của Web 3.0
Nếu như các thế hệ Web 1.0 cung cấp các nội dung tĩnh và ít có tính tương tác, thế hệ Web 2.0 giúp kết nối nội dung và được ví như một thư viện đồ sộ nhưng được kiểm soát bởi các tổ chức thì Web3 đã mang đến cho người dùng quyền tự chủ hơn và là thế hệ web có thể thực thi các nhiệm vụ phức tạp hơn. Web 3 được xây dựng dựa trên 4 ý tưởng cốt lõi sau đây:
Tính phân quyền – Phi tập trung
Tính năng chính của Web 3.0 nằm ở các ứng dụng web phi tập trung. Người dùng sẽ kiểm soát và quản lý dữ liệu của chính mình thay vì chịu sự quản lý tập trung như trước đây.
Do đó, người dùng sẽ có quyền định trong việc bán dữ liệu cá nhân của mình của nó họ muốn.
Không yêu cầu sự tin cậy
Đối với các dịch vụ web và ứng dụng trước đây, người dùng cần phải tìm hiểu về sự uy tín của nơi quản lý dữ liệu và giao dịch của mình. Bởi vì dữ liệu của người dùng có thể chịu rủi ro bảo mật cũng như sự tác động của cơ quan quản lý tập trung.
Trong khi đối với Web 3.0 thì người dùng không cần phải kiểm tra sự tin cậy mà vẫn có thể tham gia vào các giao dịch.
Semantic web (web ngữ nghĩa)
Semantic web hay Web ngữ nghĩa sẽ sử dụng AI và big data để cung cấp ngữ nghĩa cho dữ liệu mà người dùng tạo ra. Hiểu một cách đơn giản là nó có khả năng thực hiện các yêu cầu phức tạp bằng cách đọc hiểu bối cảnh của dữ liệu web.
Web3 đang hướng đến việc sử dụng hoàn toàn công nghệ của Semantic web.
Khả năng tương tác
Web 3.0 giúp tăng khả năng tương tác thông qua việc đa dạng hóa các công nghệ, các dữ liệu sẽ được kết nối giữa các nền tảng mà không cần bên trung gian. Qua đó giúp quá trình chuyển đổi dữ liệu trở nên hiệu quả và liên mạch.
Cách thức hoạt động của Web 3.0?
Sứ mệnh của Web3 là mang đến một phiên bảng phi tập trung của web hiện tại. Điều này sẽ được thực hiện một cách hiệu quả thông qua công nghệ Blockchain.
Các tương tác Web 3.0 sẽ được thực hiện với ID giao dịch, ví lưu trữ lạnh, ví kỹ thuật số, và các danh tính Web3.
Sau đây là tóm tắt đặc tính của Web3
- Có thể kiểm xác minh
- Không cần sự tin cậy
- Tự quản
- Không cần phải được cấp phép
- Có trạng thái
- Các thanh toán tích hợp gốc
Các nhà phát triển Web 3 không cần phải xây dựng hay triển khai các ứng dụng chạy trên 1 máy chủ hoặc các cơ sở dữ liệu được quản lý bởi một nhà cung cấp dữ liệu duy nhất.
Mà thay vào đ1o các ứng dụng này sẽ được vận hành trên các blockchain và mạng phi tập trung của nhiều Node ngang hàng để tạo thành một giao thức kinh tế học tiền điện tử.
Các công nghệ chính của Web3
Nền tảng công nghệ chủ lực của các ứng dụng Web3 chính là blockchain. Do đó Web3 thừa hưởng tính phi tập, minh bạch và tính bất biến của công nghệ này.
Bên cạnh blockchain thì sau đây là các công nghệ chính thúc đẩy sự phát triển của Web3:
Tokenization
Tokenization hay token hóa là sự thể hiện các tài sản kỹ thuật số hay các tài sản trong thực tế dưới dạng các token trên mạng lưới blockchain, chẳng hạn như: bất động sản, nghệ thuật, vật phẩm trong trò chơi.…
Các token chính là các mật mã đại diện cho quyền truy cập, quyền sở hữu vào các tài sản.
WebAssembly
WebAssembly (tên viết tắt là Wasm) là một loại mã nhị phân trung gian chạy trực tiếp trên các trình duyệt, giúp tăng hiệu suất cho các ứng dụng phi tập trung và trình duyệt web.
Công nghệ Semantic web
Công nghệ Semantic web hay web ngữ nghĩa sử dụng giúp cho các ứng dụng web3 hiểu các dữ liệu của khách hàng tốt hơn.
Các lợi ích mà Web 3.0 mang lại
So với việc sử dụng các công nghệ web trước thì việc sử dụng các công nghệ web3 mang lại nhiều lợi ích hơn cho người dùng, sau đây là các điểm nổi bật khi sử dụng Web 3.0
Kiểm soát dữ liệu cá nhân
Việc sử dụng Web3 sẽ mang lại quyền kiểm soát và bảo mật thông tin cho người dùng do các dữ liệu đều được được mã hóa.
Do đó người dùng sẽ được đảm bảo tính riêng tư cũng như sở hữu dữ liệu của riêng mình, và các tổ chức khác sẽ không thể khai thác hoặc sử dụng các thông tin từ họ.
Đảm bảo dữ liệu liền mạch
Nhờ vào việc lưu trữ phi tập trung nên người sử dụng Web3 có nhiều bản sao lưu và họ thể truy cập dữ liệu bất cứ lúc nào mình muốn.
Ngoài ra, do Web3 không chịu sử quản lý tập trung của bất kỳ cơ quan nào nên việc bị từ chối cung cấp dịch vụ, truy cập sẽ được giảm thiểu.
Tính minh bạch
Thông qua việc xử lý và lưu trữ trên node tham gia mạng lưới, công nghệ blockchain giúp đảm bảo tính minh bạch cho người dùng và loại bỏ sự phụ thuộc và bất kỳ đơn vị nào.
Khả năng tiếp cận dữ liệu mở
Thông qua Web 3.0 người dùng có thể truy cập dữ liệu hay giao dịch trực tiếp với các bên mà không cần phải qua nền tảng trung gian. Điều giúp tăng cường tính tương tác và mở rộng khả năng tiếp cận.
Ngoài ra, người dùng có thể tiếp cận ở mọi lúc, mọi nơi với mọi thiết bị.
Các nền tảng không giới hạn
Việc truy cập vào mạng lưới blockchain không bị giới hạn bởi nhân khẩu khẩu hay các bất kỳ yếu tố nào, do đó người dùng có thể tương tác với mạng và có thể thực hiện việc di chuyển tài sản vô cùng dễ dàng đến bất kỳ nơi nào trên thế giới nhanh chóng.
Tạo một hồ sơ cá nhân duy nhất
Chỉ cần 1 hồ sơ duy nhất là người dùng có thể sử dụng cho các nền tảng khác tạo của Web3
Hồ sơ này sẽ thuộc kiểm soát và sở hữu của người dùng và không tổ chức nào có quyền thu thập nếu như không có sự chấp thuận từ phía người dùng
Xử lý dữ liệu nâng cao
Công nghệ Web3 sử dụng AI và bigdata để tạo ra các thông tin hữu ích và giá trị cho người dùng. Do đó, Web3 được xem là một trong những nền tảng giúp giải quyết các vấn khó khăn hiện nay trong kinh doanh và xã hội, như dự báo nhu cầu, dịch vụ cá nhân hóa.
Với các ứng dụng của thiết thực của Web3 cùng với mối quan hệ chặt chẽ của nó với tiền điện tử thì sẽ có nhiều dự án tiền điện bùng nổi khi Web 3.0 tiếp tục tăng trưởng. Chẳng hạn như MATIC – token gốc của Polygon là mạng lưu trữ đa dạng các ứng dụng We3.
Các điểm bất lợi của Web 3.0
Ngoài những lợi ích nổi bật mà thế hệ web phi tập trung Web3 mang đến thì việc sử dụng Web3 cũng đang gặp phải những thách thức sau đây
Cần các thiết bị tân tiến
Các lợi ích mà Web3 mang đến cho người dùng sẽ được phát huy đối với các thiết bị máy tính tân tiến. Việc đòi hỏi các đặc điểm của thiết bị truy cập sẽ ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận Web 3.0 của không ít bộ phân người dùng hiện nay.
Web 1.0 sẽ bị lỗi thời
Một khi Web3 được sử dụng chính thức trên mạng Internet thì các nền tảng công nghệ web 1.0 sẽ bị lỗi thờ và khó mà cập nhất được đầy đủ các tính năng của công nghệ mới. Do đó các web trước đó sẽ lỗi thời hơn so với các web mới.
Việc sử dụng rộng rãi vẫn chưa được sẵn sàng
Mặc dù Web3 được xem là công nghệ hiện đại, thông minh và cực kỳ hữu ích nhưng để sử dụng nó rộng rãi thì vẫn cần thời gian để giải quyết các vấn đề như bảo mật, sử dụng dữ liệu,..
Tăng nhu cầu quản lý danh tiếng
Với khả năng tiếp cận thông tin dễ dàng và ít ẩn danh đã đặt vấn đề quản lý danh tiếng cho các doanh nghiệp trên không gian mạng.
Chức năng phức tạp
Với sự kế thừa các nền tảng trước đây cũng như việc áp dụng công nghệ tân tiến của Web 3.0 thì đối với nhiều người dùng mới, Web3 có vẻ công nghệ hơi phức tạp với họ, trong khi đó những người có kiến thức chuyên môn kỹ thuật cao sẽ được hưởng lợi đáng kể từ Web3. Đây cũng chính là đặc điểm làm hạn chế khả năng phổ biến của công nghệ này.
Các ứng dụng của Web 3.0
Sau đây là ví dụ về ứng dụng đa dạng của Web 3.0 :
Hợp đồng thông minh
Người dùng có thể dụng các hợp đồng thông minh cho các công cụ tài chính như chứng khoán, phục vụ cho quá trình giám sát chuỗi cung ứng hay sử dụng DAO (tổ chức tự trị phi tập trung) để bỏ phiếu cho việc sử dụng tài nguyên.
Nhân dạng phi tập trung
Thông thường người dùng sẽ phải dựa vào các bên nhận dạng tập trung để quản lý thông tin và danh tính của mình chẳng hạn như email hay các mạng xã hội.
Nhưng với nhận nhận dạng phi tập trung quyền kiểm soát và sở hữu sẽ thuộc cá nhân người dùng thông qua việc sử dụng mã định danh duy nhất trên toàn cấu được liên kết DID (định danh phi tập trung).
Hệ thống tệp liên hành tinh (IPFS)
Hệ thống tệp liên hành tinh (IPFS) là bộ giao thức mô-đun cho việc tổ chức và truyền dữ liệu phi tập trung, qua đó người giúp cho việc tiếp cận nội dung Web 3.0 hiệu quả hơn.
Trong số các blockchain hiện nay Ethereum chính là chuỗi khối hàng đầu được sử dụng để xây dựng các ứng dụng Web3.
Kết luận cuối cùng về Web3
Web3 chắc chắn là công nghệ giúp giải quyết nhanh chóng các vấn đề đang tồn đọng trong xã hội. Trong khi cuộc cách mạng tiền điện tử đang ngày càng phát triển thì việc phát triển kèm theo của Web 3.0 là hoàn toàn khả thi. Vẫn có nhiều người đang đặt ra câu hỏi về khả năng thích ứng của công nghệ này.
Nhưng thực tế cho thấy Web3 vẫn đang hoạt động và các vấn đề pháp lý tiền điện tử vẫn chưa được giải quyết nên mọi thứ đều có thể xảy ra. Do đó, Web3 chắc chắn là một trong thứ mà bạn nên quan tâm vì biết đâu một ngày nào đó nó có thể trở thành thế hệ web tân tiến nhất.
Các câu hỏi thường gặp về Web 3.0
Web 3.0 là gì?
Web 3.0 là thế hệ web thứ 3 và đề cập đến web phi tập trung dựa trên công nghệ blockchain, nơi mà người dùng cuốc có quyền kiểm soát và quản lý dữ liệu của mình thay vì phải chịu sự quản lý tập trung.
Những kỹ năng, kiến thức cần để khi tận dụng Web3?
Để khai thác hiệu quả công nghệ Web3 thì người dùng cần có kiến thức cơ bản của công nghệ blockchain và cách hoạt động của phí mạng. Bên cạnh đó là kiến thức ví tiền điện tử cũng như cách bảo vệ khóa cá nhân của mình.
Một vài ví dụ về ứng dụng Web 3.0?
Web 3.0 có nhiều rất nhiều ứng dụng cho các trường khác nhau, trong đó hợp đồng thông minh, nhận dạng phi tập trung và Hệ thống tệp liên hành tinh (IPFS) chính là 3 ứng dụng tiêu biểu của công nghệ này
Thách thức trong việc triển khai Web 3.0?
Việc triển khai các công nghệ Web3.0 sẽ gặp 3 thách thức chính. Một là về kỹ thuật, các mạng blockchain thường kém thân thiện với môi trường và đòi hỏi đầu tư tốn kém do đó cần tạo các blockchain thân thiên hơn với môi trường. Ngoài ra, việc triển khai Web3 cũng cần quan tâm đến khả năng tương tác giữa các giao thức blockchain. Thứ hai là trải nghiệm người dùng và khả năng áp dụng, Web3 là công nghệ có thể phức tạp với nhiều người do đó việc sử dụng các giao diện người dùng trực quan là yêu cầu cần thiết giúp dễ dàng tiếp cận công nghệ blockchain. Cuối cùng chính là yếu tố quản trị vì Web3 hoàn toàn phi tập trung nên cần có một cấu trúc hiệu quả trong các tiêu chuẩn token và tokenomics.